Met mijn opleiding Duurzame Monumentenzorg zijn we op excursie naar Zutphen geweest om twee monumenten te bezoeken. Ze zijn op een totaal andere manier aangepakt, bijna tegengesteld aan elkaar. Kunstencentrum Dat Bolwerck is gerestaureerd met veel respect voor de oude materialen met minimale en duurzame ingrepen. De Hof van Heeckeren wordt momenteel nog verbouwd naar een museum en dat heeft een grote impact op het monumentale karakter van het gebouw. Het is op dit moment nog een stoffige bouwplaats en juist daar zag ik weer allerlei mooie plaatjes voor in de grote beeldbank in mijn hoofd. Ik weet niet hoe dat werkt. Ik word gegrepen door een beeld, of het intrigeert me, en daarom zet ik het op de foto.
Twee totaal verschillende renovaties
Kunstcentrum Dat Bolwerck bevindt zich in een pand uit 1549 wat tussen 2012 en 2014 grootschalig is gerestaureerd. Er is daarbij veel aandacht besteed aan het monumentale karakter en behoud van originele materialen. Zeker een bezoek waard, je kunt het ook boeken als een bed&breakfast.
De Hof van Heeckeren, aan de Kuiperstraat 9, 11 & 13 wordt verbouwd tot een cultuurcluster dat onderdak biedt aan Museum Henriette Polak, Stedelijk Museum Zutphen en de gemeentelijke afdeling archeologie. Het pand bestond oorspronkelijk uit drie afzonderlijke woonhuizen die in de zeventiende eeuw tot één groot adellijk stadshuis met een ‘cour’ verenigd zijn, waarschijnlijk in 1617.
Het is mede door deze museale functie dan het gebouw veel van zijn oorspronkelijk karakter verliest door de eisen die het museum aan het binnenklimaat stelt. En dat is ook logisch, een museumcollectie is kwetsbaar. Je kunt je bij duurzame monumentenzorg wel afvragen of de functie bij het gebouw past. Eind 2016 gaat het weer open voor publiek, dus dan kun je het zelf gaan bekijken. Ik ga zelf ook nog een keer terug als het open is. Dat is wel zo eerlijk als ik iets wil leren van deze twee, totaal verschillende, manieren om een monumentaal pand te verbouwen.
Bouwplaats vondsten
De Hof van Heeckeren is nu nog een bouwplaats en juist daar kun je allerlei ontdekkingen doen. Hier was één van de muren volledig in beslag genomen door een enorme bouwplanning. Niet omdat de tijd die ze nodig hebben om het pand te verbouwen extreem lang is, maar gewoon groot, zodat je daar tijdens een bouwvergadering gemakelijk met z’n allen bij kunt staan. Ik zie dat zo voor me. Als je er een beetje oog voor hebt kun je ook vaak kleine tekeningetjes en notities op de vloeren en muren vinden. Soms serieus, meestal grappig.
Als architect voedt je jezelf continu met beelden en ideeën. En je weet nooit wanneer die er weer uit komen.
Hieronder staan een aantal foto’s van de bouwplaats. Een stalen balklaag is best bijzonder. En het patchwork van de reparaties aan de houten balklaag is straks aan het zicht onttrokken, of bijgewerkt zodat je het verschil niet meer ziet. Er is iets in zo’n situatie wat mij aanspreekt vanwege de kleur of structuur. De foto daaronder is een nieuwe doorgang die er letterlijk in is gezaagd. Je kunt dat zien aan de rode zaagstof op de muur. De rode lijntjes zijn veroorzaakt door het water dat is gebruikt om het zaagblad te koelen. In de buurt van dat mooie ornamentenplafond met die fragiele blaadjes ziet dat er nogal bot uit.
En hieronder een foto uit de kelder met afbladderende verf. De keldermuren zijn vochtig, uiteraard, en omdat de stuclaag en de verf dat vocht niet kunnen reguleren zoals een natuurlijke stuclaag en verf wel zouden doen, bladdert elke nieuwe laag er net zo hard weer van af. Dat is geen goed voorbeeld van duurzame monumentenzorg. En het is natuurlijk ook vreselijk zonde van de verf en de energie. Ik heb er een foto van gemaakt omdat het beeld mij op een of andere manier aanspreekt.
Je kunt van te voren nooit weten wat een beeld je vervolgens brengt. Voor mij zijn de stappen van die afbladderende verf naar een mooie geperforeerde of gelaagde gevel niet zo groot. In de afbeelding hierboven: van de kelder in Zutphen, naar een paviljoen tijdens de Architectuur Biënnale in Venetië (2014) naar het Kolumba Museum van Peter Zumthor in Keulen. Als architect voedt je jezelf continu met beelden en ideeën. Waar je ook naartoe gaat.
Ik denk dat de meeste creatieve mensen dit wel herkennen. Ik zou wel willen weten welke beelden andere mensen verzamelen. En misschien heb je een concreet voorbeeld van iets wat de basis was van een creatie?
Geef een reactie