Nu we nadenken over een duurzame verbouwing van onze stadsboerderij is een warmtepomp iets wat we overwegen, veel meer nog dan zonnepanelen. Het klinkt namelijk ideaal: geen gas meer, de warmte van de aardbodem duurzaam benutten en een systeem dat kan verwarmen en koelen tegelijkertijd. Maar is het dat ook? Daarover gaat deze blog.
Want de prijs!?
Een warmtepomp met grondboring heeft het hoogste rendement maar is duur. De kosten die ik hoor variëren tussen de tien,- en vijfentwintigduizend euro voor de grondboring, het systeem en de installatie. En dat is nogal wat. Het prijsverschil tussen tien,- en vijfentwintigduizend trouwens ook.
Daarom wil ik weten wat ik daar voor koop. Experts hebben mij het principe al vaker proberen uit te leggen aan de hand van een omgekeerde koelkast. Hoe zat dat ook alweer? En is het bijvoorbeeld ook mogelijk om een horizontaal buizensysteem in de grond te maken in plaats van een diepe boring? Wat voor soorten warmtepompen heb je allemaal? En onder welke omstandigheden presteert een warmtepomp het beste? Als ik dit weet kan ik tenminste gericht vragen stellen aan installateurs voordat we een warm watersysteem kiezen.
Een goed ingeregelde installatie met vloerverwarming is zonder meer comfortabel. Helemaal als je, zoals één van mijn huisgenoten, allergisch bent voor pollen. Bij vloerverwarming heb je namelijk minder last van stoffen in de lucht omdat deze lucht niet circuleert. En dat het systeem ook kan koelen lijkt me ideaal.
We streven er naar om van gas los te raken, zeker na het zien van ‘De stille beving’, de documentaire over de boerderij van de familie Heite die beschadigd is door de aardbevingen in Groningen door de gaswinning. Natuurlijk is er geen toekomst meer voor fossiele brandstoffen! Een warmtepomp lijkt een goed alternatief. Maar is het de beste investering?
Een paar dingen die je moet weten voor het gesprek met je installatieadviseur
Een warmtepomp is hoe dan ook een grote kostenpost, die je niet zomaar doet. Daarom nog één keer over het principe van een warmtepomp en welke soorten er zijn. Ook heb ik onderzocht wat de beste omstandigheden zijn zodat je het hoogste rendement uit je warmtepomp haalt. Ik heb de kosten en de besparing nog even op een rijtje gezet en ik heb uitgezocht welke subsidiemogelijkheden er zijn.
Het principe van de verschillende soorten warmtepompen
Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en zet dit om in energie waar je je huis mee kunt verwarmen. De bron bepaald het type warmtepomp; lucht, bodem of grondwater. Een warmtepomp werkt het beste als het verschil tussen bronwarmte en afgiftewarmte niet te groot is. Daarom wordt een warmtepomp vaak gecombineerd met een laagtemperatuur wand- of vloerverwarming.
Een hybride warmtepomp kan soms bij je bestaande Hr-ketel geplaats worden.
Een warmtepomp die de buitenlucht gebruikt als bron is eigenlijk een airco die je om kunt schakelen. Aan de hand van dit principe is het vrij eenvoudig uit te leggen hoe een warmtepomp werkt. Een lucht-warmtepomp neemt warmte op uit de buitenlucht en geeft dat af aan het koudemiddel van een binnen-unit. Zo’n binnenunit ongeveer zo groot als een flinke koelkast. Deze unit haalt de warmte uit het koudemiddel en geeft het af aan het afgiftesysteem in je huis, meestal het warmwater systeem. Dit heet een lucht/water warmtepomp. Er bestaan ook lucht/lucht warmtepompen, dan wordt de buitenlucht na dezelfde behandeling door de binnen-unit afgegeven aan de binnenlucht. Een airco werkt juist andersom. Hij haalt warmte uit de binnenlucht en geeft dat af aan de buitenlucht.
Een ander type is een bodem/water warmtepomp. Het principe is hetzelfde maar nu wordt de warmte uit de bodem gehaald door middel van een gesloten buizensysteem. Tot slot heb je nog een hybride warmtepomp die geplaatst kan worden bij een (soms bestaande) Hr-ketel.
Deze drie worden het meest toegepast bij woningen. Er zijn nog twee soorten: een lucht/lucht warmtepomp die meer geschikt is voor gebouwen waar de temperatuur niet constant hoog hoeft te zijn en een grondwater/water warmtepomp voor de echt grote gebouwen.
Zo haal je het hoogste rendement uit je warmtepomp
Wanneer je duurzaam gaat bouwen begin je altijd met het verkleinen van de energievraag. Een nieuw, duurzaam huis is dus goed geïsoleerd met een kleine warmtevraag. Tegelijk blijft je huis lekker koel in de zomer en heb je geen extra koeling nodig. Bij zulke huizen is het de vraag of een warmtepomp het meest geschikte systeem is vanwege de hoge kosten, of dat een zonneboiler of zonnecollectoren ook volstaat.
Anderzijds kun je bij een extreem goed geïsoleerd huis een warmtepomp met een minder groot vermogen plaatsen en deze zijn goedkoper.
Bij een slecht geïsoleerd huis met hoog-temperatuur radiatoren is de besparing met behulp van een warmtepomp domweg te klein. De kosten wegen dan niet op tegen de besparing op je energierekening.
De installatieontwerp vraagt om een nauwkeurige afstemming tussen vraag en vermogen. Houdt er ook rekening mee dat je na de installatie minder makkelijk bouwkundige aanpassingen kunt doen aan je huis, zoals een uitbouw. Het oude systeem zou dan wel eens niet meer kunnen volstaan.
Tot slot: het rendement wordt uitgedrukt in COP, de prestatie coëfficiënt. Hoe hoger het getal hoe efficiënter. Een COP vijf betekent dat de warmtepomp vijf keer meer energie geeft dan verbruikt.
Kosten, besparing en subsidie
Een grondwarmtepomp is duurder dan een luchtwarmtepomp. De hybride warmtepomp is het goedkoopste maar dan heb je nog wel de kosten van je gasaansluiting. De kosten waar je ongeveer op moet rekenen zijn:
- Warmtepomp met grondbron: €10.000 tot €25.000
- Luchtwarmtepomp: €8000 tot €12.000
- Hybridewarmtepomp: ongeveer €5000 + kosten gasaansluiting
Er is een subsidie voor duurzame warmte als je kiest voor een warmtepomp. Ook als je kiest voor een zonneboiler, biomassaketel of een pellet kachel kun je subsidie aanvragen bij energiesubsidiewijzer.nl
De duurzame verbouwing van onze stadsboerderij
Voor de verbouwing van de boerderij twijfelen we nog tussen een warmtepomp of een tegelkachel met warmtewisselaar, gecombineerd met zonnecollectoren voor extra warm water. Deze meeste huiseigenaren met vloerverwarming plaatsen een extra (hout)kachel voor kille avonden vroeg in het jaar. Vloerverwarming heeft tijd nodig om op temperatuur te komen en een kachel zorgt dan net voor wat extra comfort. En juist van deze kachel kun je eenvoudig een warm water bron maken als je er een warmtewisselaar bij plaatst. Het water wordt dan heel effectief langs de achterkant van je kachel geleidt en opgeslagen in een groot warm watervat.
Een andere reden voor ons om hiervoor te kiezen is dat in de boerderij een vrij nieuwe en zuinige Hr-ketel hangt die we nog een hele tijd kunnen gebruiken. Omdat we wel van gas los willen komen gaat hij uiteindelijk de deur uit, maar iets weggooien wat eigenlijk nog goed is gaat enorm in tegen onze visie op duurzaam leven. Die Hr-ketel kan ons van voldoende warm water voorzien en dat geeft ons de tijd om in een later stadium, of eerder wanneer we er aan toe zijn en het budget hebben, een kleine uitbouw te maken waarop we voldoende zonnecollectoren kunnen plaatsen. In combinatie met de tegelkachel met warmtewisselaar zou dat voor onze energievraag voldoende moeten zijn.
Laat je goed voorlichten door onafhankelijke bedrijven wanneer het gaat over het ontwerp voor je installatie. Wat voor jouw situatie de beste oplossing is hangt van veel verschillende factoren af. Met deze blog ben je zelf in ieder geval goed geïnformeerd.
Heb jij ervaring met het koelen van je huis met behulp van je warmtepomp? Ik ben benieuwd naar je ervaring!
Geef een reactie